คน ทีม งาน

ระหว่างอยู่ในรถไฟฟ้าใต้ดินเมื่อเช้านี้ เห็นด้านหลังเสื้อสีแดงของหญิงสาวที่ยืนอยู่ข้างหน้า ปักข้อความว่า "Human Resource Management" คำมันสอดคล้องกับเรื่องที่กำลังคิดอยู่พอดี โดยไม่ได้เจตนา

ถึงที่ทำงาน หย่อนก้นลงเก้าอี้ เปิดเน็ต เข้ากูเกิ้ล ค้นหาคำ "human resource management" ทันที เจอเอกสารภาษาไทยอันหนึ่ง บอกว่าการบริหารทรัพยากรมนุษย์ (Human Resource Management) มีลักษณะ 13 อย่างข้างล่างนี้

1. เน้นให้ควบคุมตนเอง
2. เน้นการทำงานมีแบบแผน
3. มีการวางแผนระยะยาว
4. มีการกำหนดอำนาจหน้าที่หลายด้าน
5. มององค์การอย่างสมัยปัจจุบัน
6. ให้ความสนใจในสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล
7. ปฏิบัติต่อคนในองค์การแตกต่างกัน
8. มีการนำระบบ IT มาใช้ในการเก็บข้อมูล
9. มองสภาพแวดล้อมขององค์การ มีลักษณะที่เปลี่ยนแปลง
10. มองบุคคลในองค์การแต่งต่างกัน
11. มีการกำหนดบทบาทของบุคคลที่ยืดหยุ่นมากกว่า
12. มองประโยชน์ที่จะได้รับจากบุคคลเป็นหลัก
13. มองบุคคลเป็นสินทรัพย์

ด้วยความเป็นคนเจ้าแห่งหลักการ (concept) แต่ไม่ลงรายละเอียดอย่างผม (แค่ 13 ข้อข้างบน ผมก็ว่ามันเป็นรายละเอียดแล้วล่ะ) เชื่อว่าทุกสิ่งทุกอย่างบนโลกใบนี้ เกิดและดับ เป็นเพราะมนุษย์แทบทั้งสิ้น ซึ่งทุกสิ่งที่เป็นนามธรรมนั้นใช่ทั้งหมด เพราะฉะนั้น องค์ความรู้ที่โลกยอมรับ ไม่ว่าจะเป็นศาสนา วัฒนธรรม ขนมธรรมเนียมประเพณี และศาสตร์ทุกแขนง ย่อมเข้าข่าย

เป็นการมองภาพกว้าง แนวๆ concept ของผม คราวนี้กลับมาที่ภาพเล็ก เรื่องการทำงาน การบริหารจัดการ ซึ่งคิดแบบผมก็คือ HRM ทั้ง 13 ข้อข้างต้น เป็นผล เป็นความคาดหวัง ไม่ใช่เหตุ พูดให้ชัด เหตุก็คือ คน หรือให้ชัดกว่านั้นคือ ใจ ทัศนคติ ความเชื่อ ศรัทธา หรืออะไรประมาณนั้น ที่อยู่ข้างในของคน ... ประเด็นคือ จะทำอย่างไร ให้คนในทีมมีสิ่งเหล่านี้

แต่ใจ ทัศนคติ ความเชื่อ ศรัทธา หรืออะไรประมาณนั้น ที่อยู่ข้างในของแต่ละปัจเจก คุณค่าจะเกิดกับส่วนรวมได้ มันต้องเชื่อมโยงระหว่างอะไรประมาณเหล่านั้นกับตัวเองซะก่อน แล้วจึงจะถูกปล่อยออกมายังส่วนรวมได้ แต่มนุษย์เรามักจะเรียนรู้จากคนอื่น ดังนั้นจึงเกิดศาสตร์ที่นิยามความเป็น "ผู้นำ" ขึ้นมา

เคยมีน้องคนหนึ่งบอกว่า ฝันอยากได้ทีมในอุดมคติซึ่งไม่ต้องมีผู้นำ ทีมนั้นเป็นทีมที่เปี่ยมไปด้วยทัศนคติบวก มีเป้าหมายร่วม ซึ่งผู้บริหารท่านก็บอกว่า ในความเป็นจริงคงไม่มีทีมแบบนั้นหรอก เพราะฉะนั้น "หัวหน้า" หรือ "ผู้นำ" จึงจำเป็น

ผู้นำ หรือใครก็ได้ที่หวังดีกับทีม นอกจากทำงานเพื่อเป้าหมายร่วมแล้ว ถ้าทีมยังไม่ใช่ทีมในอุดมคติ ก็ต้องพยายามทำให้มันเข้าใกล้ให้ได้มากที่สุด concept (อีกละ) ก็คือ จำเป็นต้อง ลงรายละเอียด เรียนรู้ ทุกคนในทีม เพราะนี่ละคือแนวทางขั้นพื้นฐานเพื่อความสำเร็จของทีม

สุดยอดความรู้ ก็คือ ความรู้เรื่องคน แต่คงจะต้องเรียนรู้ไปตลอดชีวิต ไม่มีวันจบ เพราะคนหนึ่งคนก็หนึ่งแบบ และในหนึ่งคนเมื่อต่างเวลา ก็อาจต่างแบบออกไปอีก ... มันท้าทาย และไม่สามารถเขียนออกมาเป็นศาสตร์สำเร็จได้ เรียนรู้คนอื่น ถือเป็นการเรียนรู้ตัวเองและพัฒนาตัวเองไปในขณะเดียวกัน ส่วนวิธีการก็เป็นเรื่องของแต่ละปัจเจก ซึ่งสามารถแบ่งปันกันได้ครับ

การได้มีโอกาสพูดคุย แลกเปลี่ยนเรียนรู้ กับคนที่เรียนรู้เรื่องคนมาเยอะๆ นั่นคือวิธีการด่วนซึ่งดีมากๆ วิธีหนึ่ง เสียดายแต่ว่าทุกวันนี้ ผมแทบจะไม่มีโอกาสอย่างนั้นเลย -- ณ วันนี้ ผมเรียนรู้ลูกสาวผมเอง ซึ่งอยู่ในวัยกำลังเจริญเติบโต เรียนรู้ พัฒนาการ และบ่มเพาะทุกสิ่งทุกอย่าง เป็นเรื่องที่สนุกมากจริงๆ ครับ... ขอบอก

มันแปลกแต่ไม่น่าจะประหลาด ถ้าไม่อยากบริหารจัดการงาน แต่อยากบริหารจัดการคน พอเข้าไป build ใจ ทัศนคติ ความเชื่อ ศรัทธา หรืออะไรประมาณนั้นของคนได้แล้ว เป็นอันจบหมดหน้าที่ เพราะผมเพียงอยากเรียนรู้เรื่องคนเท่านั้น -- การเรียนรู้คน ไม่จำเป็นต้องทำงานในตำแหน่งบริหารเสมอไป

สรุปง่ายๆ ว่า concept (ทิ้งท้าย) คือ "ใจมา คนมา งานก็จะตามมาเอง"


เอกสารอ้างอิง: อ. จิตรลดา วัฒนาพรรณกิตติ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง
ภาพประกอบ: Presentation Zen